Keuken indelen en ontwerpen: het complete stappenplan

Een keuken indelen en ontwerpen is een groot project. Of je nu een bestaande keuken vervangt of een compleet nieuwe laat plaatsen in een nieuwbouwhuis, het vraagt om overzicht, planning en slimme keuzes.

Stap 1. Inspiratie en oriëntatie voor je keukenindeling

Begin met inspiratie verzamelen. Maak een moodboard op Pinterest of met uitgeknipte voorbeelden. Zo ontdek je welke kleuren, materialen en stijlen bij jou passen. Kijk naar het totaalplaatje: fronten, grepen, verlichting, apparatuur en ook de vloer. Het ideale startpunt?

Laat je inspireren door verschillende keukenstijlen — van natuurlijk tot modern.
Bekijk ons uitgebreide artikel over Keuken inrichten. Je vindt hier heel veel inspiratie met 10 verschillende keukenstijlen.

Tip: noteer ook wat je níet mooi of praktisch vindt — dat helpt straks bij het maken van keuzes.

In deze fase hoef je nog geen keukenwinkel te bezoeken. Eerst bepaal je wat je aanspreekt en wat past bij je woning. Als je ook een vloer moet uitzoeken, neem je een kijkje in onze woongids Vloer kiezen. Hier vind je veel informatie en de voor- en nadelen per vloer. Voor extra inspiratie duik je in onze Binnenkijkers vol met prachtige keukenvoorbeelden.

Stap 2. Ruimte en situatie in kaart brengen voor de keuken indelen

Meet de ruimte nauwkeurig op en noteer:

• muren, ramen en deuren (en de draairichting)
• aansluitingen voor gas, water en elektra
• hoogte van vensterbanken en plafonds
• eventuele obstakels of kolommen

Maak een plattegrond op schaal en breng alles in kaart: ramen, deuren, aansluitingen, leidingen en stopcontacten. Zo zie je precies hoeveel ruimte je hebt en waar beperkingen of juist kansen liggen. Heb je al een bestaande keukenruimte, dan kun je kijken of je binnen de huidige aansluitingen kunt blijven of dat het loont om iets te verleggen

Bij een nieuwe woning of grondige verbouwing is dit hét moment om leidingen, stroompunten en verlichting slim te plannen. In deze binnenkijker in Haarlem zie je hoe de keuken verplaatst is van de achterzijde naar de straatkant van het huis en zo ruimte kwam voor een groot kookeiland. Bekijk ook onze woongids Lichtplan maken. Dit is juist een belangrijk onderdeel voordat je gaat verbouwen en je keuken indeelt.

Stap 3. Wensen en budget bepalen voor je keukenontwerp

Dit is hét moment om je budget vast te stellen — vóórdat je ontwerpen of offertes laat maken.

Een keuken is maatwerk, dus prioriteiten verschillen per persoon.
Voor de één is een kokendwaterkraan essentieel, voor de ander een groot kookeiland of designapparatuur. Maak daarom een persoonlijke prioriteitenlijst:

• Essentieel: wat je dagelijks gebruikt of echt nodig hebt: fornuis, spoelbak, vaatwasser
• Belangrijk: wat het gebruik prettiger maakt: grote koelkast, luxe kraan, extra kastruimte
• Luxe: wat je keuken compleet maakt als het budget het toelaat: stoomoven, wijnklimaatkast

Richtlijn kosten keuken

Onderdeel	Richtlijn in % van totaalbudget
Kasten en fronten	35–40%
Apparatuur en kranen	25–30%
Werkblad en spatwanden	15–20%
Montage & installatie	10–15%
Verlichting & accessoires	5–10%

Let op: in keukenwinkels koop je meestal een totaalpakket, inclusief inmeten, levering en montage.
Wil je zelf combineren — bijvoorbeeld IKEA-kasten met een los werkblad of een vrijstaande Amerikaanse koelkast — dan:

• moet je zelf de keuken inmeten
• de montage regelen
• en de verantwoordelijkheid dragen voor aansluitpunten

Een verkeerde maat of ontbrekend stopcontact kan later duur uitpakken. Een goede vakman kan je natuurlijk helpen om goed in te meten en dan heb jij straks wel een keuken die helemaal in jouw budget en stijl past.

IKEA kastjes met luxe werkblad

Ontdek hoe interieurontwerper Lotte Helmig van bureau Yourtailormate haar eigen keukenontwerp maakte met als basis IKEA keukenkasten. Ze paste het aan met mooie grepen en een luxe marmerlook werkblad en spatwand. Ontdek de binnenkijker

Stap 4. Zones en looplijnen plannen bij het keuken indelen

Een logische indeling maakt het verschil tussen een mooie en een functionele keuken.
Gebruik de werkdriehoek als basis — de denkbeeldige lijn tussen kookplaat, spoelbak en koelkast.

Daarnaast verdeel je de keuken in vijf zones:

1. Voorraadzone: etenswaren, kruiden, boodschappen
2. Opbergzone: servies, kookgerei
3. Spoelzone: wasbak, vaatwasser, afval
4. Kookzone: kookplaat, oven, pannen
5. Werkzone: vrij blad voor snijden en bereiden

Tip: plan minimaal 90 cm werkruimte tussen spoelbak en kookplaat.

Stap 5. De juiste keukenopstelling kiezen voor jouw keukenindeling

De vorm van de ruimte bepaalt welke opstelling het best werkt:

Type keuken	Minimale ruimte	Kenmerken
Rechte keuken	2,40 m breed	Compact en overzichtelijk.
L-vormige keuken	vanaf 8 m²	Veel werkruimte, korte looplijnen.
U-vormige keuken	2,40 × 2,40 m	Maximaal bladoppervlak, alles binnen handbereik.
Parallelkeuken	2,40–3 m breed	Efficiënt bij smalle ruimtes.
Kookeiland	4 × 4 m	Extra werkblad en sociaal middelpunt.
Half-eiland of bar	3 × 3 m	Ideaal compromis bij beperkte ruimte.

Keukenopstellingen voorbeelden

Rechte keuken

Deze rechte keukenopstelling langs de gehele wand is op maat gemaakt in de stijl van het huis. De ruimte is volledig doorgebroken en voorzien van een stalen balk. Bekijk deze maatwerk keuken in de binnenkijker

Ideaal voor wie een smalle ruimte heeft, maar toch een functionele en stijlvolle keuken wil.

L-vormige keuken

Ontdek deze mooie keuken met originele terrazzovloer in de binnenkijker Het is een dichte keuken met een L-vormige keukenopstelling.

Voor wie openheid zoekt én de ruimte optimaal wil benutten.

U-vormige keuken

Deze U-vormige woonkeuken kun je bekijken in binnenkijken in een woonboot. Er is gekozen voor lage kasten zodat er veel werkblad is.

Voor wie een open keuken wil met voldoende loopruimte

Parallel keuken

In deze binnenkijker is gekozen voor een parallel keukenopstellen zodat in het midden plaats is voor een ruimte eettafel. De lage kasten met werkblad zijn voor het raam geplaatst en recht tegenover is een hoge kastenwand geplaatst over de volledige lengte en hoogte van de wand. De keuken is uitgevoerd in matzwart.

Ideaal wanneer je veel ramen hebt in de keuken en de ruimte optimaal wil benutten.

Kookeilanden

Kookeiland in een open keuken

De keuken uit deze binnenkijker bevindt zich in een grote open ruimte waar in het midden een schouw is geplaatst waardoor de ruimte in vier zones wordt verdeeld: eetkamer, woonkamer, keuken en werkkamer.

Voor wie van koken en gezelschap houdt – het sociale middelpunt van de keuken.

Meer weten over het indelen van een open keuken in de woonkamer? Neem dan ook een kijkje in onze gids Woonkamerindeling.

Kleine keuken met kookeiland

Bekijk deze kleine keuken met kookeiland met alle luxe inbouwapparatuur in de Japandi stijl binnenkijker Door meer opbergruimte voor servies en glazen in de kasten bij de eettafel te creëren, heb je ruimte voor een kookeiland.

Voor wie een kookeiland een echte must vindt en een eetbar in de keuken wil.

Half-eiland of bar in de keuken

In deze binnenkijker zie je hoe een oud kantoorpand is verbouwd naar een prachtig familiehuis met een groot gezin. De open keuken met kookeiland en bar heeft plaats voor 8 barkrukken.

Ideaal als je een ruim werkblad met een zitgedeelte wil combineren.

Wil je een bar aan het kookeiland of een eettafel in de keuken?
Dat hangt vooral af van de beschikbare ruimte:

• Een bar kan al bij 3 meter diepte, als je minimaal 100 cm vrije loopruimte houdt.
• Voor een eettafel heb je doorgaans 2 meter extra lengte nodig, zodat stoelen nog vrij kunnen schuiven.

Heb je de wens voor een bar of tafel maar niet de ruimte?
Overweeg dan om de keuken open te breken richting woonkamer, of een kleine aanbouw te realiseren.

Stap 6. Ontwerp en keuzes combineren

Gebruik nu je plattegrond om een concreet ontwerp te maken. Voeg stap voor stap elementen toe:

1. Plaats kookplaat, spoelbak en koelkast volgens de werkdriehoek.
2. Houd rekening met werkruimte en looplijnen.
3. Plan voldoende stopcontacten bij werkzones en eiland.
4. Denk aan verlichting: basislicht, werklicht en sfeerverlichting.
5. Werk leidingen en aansluitpunten uit vóórdat je gaat bestellen.

Tip: laat een keukenadviseur of monteur meekijken met je schets. Een tweede paar ogen voorkomt dure fouten. Bovenstaande open keuken met bar, vind je in de binnenkijker waar veel natuurlijke materialen gebruikt zijn en bewust gekozen is voor een ruime doorloop.

Stap 7. Kies je werkblad en spatwand

Werkblad kiezen

Het werkblad bepaalt voor een groot deel de uitstraling van de keuken én het gebruiksgemak. Er is keuze uit materialen als composiet, graniet, keramiek, hout of roestvrij staal. Denk vooraf na over hoe je kookt en schoonmaakt. Hout vraagt meer onderhoud, terwijl composiet of keramiek kras- en hittebestendig zijn. Het marmer werkblad in bovenstaande afbeelding is van het merk Silestone. Ontdek alle details over de keuze van de bewoners en hoe zij het lieten uitvoeren in deze mooie binnenkijker

Let bij het kiezen van een werkblad ook op de hoogte — gemiddeld ligt die tussen 90 en 95 cm, maar dit kun je aanpassen aan je lengte of aan het type kookplaat dat je gebruikt. Houd hier ook rekening mee bij een keuken indelen.

Spatwand en hoogte

De spatwand beschermt de muur achter het werkblad tegen vet en vocht. De hoogte varieert afhankelijk van stijl en gebruik:

• Lage rand (15–20 cm): vooral functioneel, vaak van hetzelfde materiaal als het blad.
• Middelhoge spatwand (30–40 cm): praktisch als je veel kookt, maar de muur deels zichtbaar wilt houden.
• Volledige achterwand (55–60 cm): loopt tot onder de bovenkasten of afzuiging en zorgt voor een strakke afwerking.

Populaire materialen zijn tegels, glas, RVS, composiet of keramiek.
Wil je de muur als accent gebruiken, dan kun je kiezen voor spatvaste verf of een gecoat oppervlak.

Tip: stem werkblad en spatwand qua materiaal en kleur goed op elkaar af voor een rustig geheel.

Stap 8 Spoelbak en keukenkraan opties

Een keuken indelen gaat verder dan alleen de apparatuur en het werkblad. De spoelzone verdient net zoveel aandacht als de kookzone. Bij het ontwerpen van je keuken bepaal je al de positie, afmetingen en het type spoelbak. Veel meer beelden van bovenstaande keuken met onderbouwspoelbak en rvs mengkraan, vind je in binnenkijken in een verbouwde villa.

Soorten spoelbakken

• Inbouwspoelbak: ligt boven op het werkblad; klassiek en eenvoudig te monteren.
• Onderbouwspoelbak: wordt van onderaf geplaatst voor een strakke afwerking — vooral populair bij natuursteen of composiet.
• Opzetspoelbak: zichtbaar element, vaak gebruikt in landelijke of industriële keukens.

Bedenk ook of je één of twee spoelvakken wilt. Een dubbele spoelbak is handig als je vaak kookt of geen vaatwasser gebruikt.

Kranen en functies

Kies een kraan die past bij de functie én het gebruik van de keuken:

• Standaardmengkraan: de klassieke keuze, met draaihendel of zwenkarm.
• Uittrekbare handdouche: praktisch voor het spoelen van grote pannen of de wasbak.
• Kokendwaterkraan (Quooker, Grohe Red): direct heet water, maar vraagt ruimte in het gootsteenkastje voor de boiler.
• Combi-kranen: kunnen ook gekoeld of bruisend water geven.

Tip: denk bij het ontwerp ook aan details zoals een ingebouwde zeepdispenser of extra stopcontact naast de spoelbak. Bovenstaande keuken met kookeiland in wit kunststof werkblad, onderbouw wasbak en kokend waterkraan vind je terug in deze binnenkijker

Meer over de verschillende soorten kranen en spoelbakken lees je binnenkort in de woongids Kranen en Spoelbakken.

Stap 9 Kastindeling, laden en fronten kiezen bij het keuken indelen

Een keuken indelen is direct verbonden aan de kastindeling. Deze bepaalt niet alleen hoeveel je kunt opbergen, maar ook hoe prettig de keuken in het dagelijks gebruik is. En ook hier is de keuze weer heel groot. Goed om dus over na te denken voordat je keukenshowrooms bezoekt. Bovenstaande keuken met zwart werkblad, zwarte achterwand en zwarte kasten met hoge brede lades, vierkante lades en kastjes, vind je terug in deze duurzame binnenkijker

Laden of kastdeuren

Kies je voor laden in plaats van traditionele kastdeuren, dan win je aan overzicht en gebruiksgemak.

• Diepe laden: ideaal voor pannen en voorraad.
• Brede laden: zorgen voor rust in het ontwerp en meer opbergruimte per lade.
• Binnenladen: handig achter grote fronten, voor een strak uiterlijk.

Er zijn tegenwoordig veel systemen met softclose (automatisch zacht sluiten) of zelfs push-to-open, waarbij de lade opent door er licht op te drukken — ideaal bij greeploze keukens.

Greeploos of met greepjes

Een greeploze keuken oogt modern en strak, maar vraagt iets meer onderhoud omdat vingerafdrukken sneller zichtbaar zijn.
Greepjes geven daarentegen meer karakter en zijn praktisch in gebruik — zeker als je vaak kookt.

Er zijn dus eigenlijk drie varianten:

1. Volledig greeploos → geen greep, geen lijst. De fronten openen met een push-to-open systeem.
2. Met geïntegreerde greeplijst → subtiele inkeping (vaak in aluminium of hout) boven of onder de fronten; je ziet geen handgrepen, maar je kunt erachter grijpen.
3. Met grepen → losse handgrepen, zichtbaar op de fronten.

Hoekkasten en opbergsystemen

Hoeken in de keuken worden vaak onderschat, maar goed benut zijn ze goud waard. Er zijn verschillende slimme oplossingen om ook de lastig bereikbare plekken optimaal te gebruiken. Deze L-vormige zwarte keuken met lage en hoge kastenwand met inbouwijskast en inbouwapparatuur kun je bekijken in binnenkijken in een duurzame nieuwbouwwoning.

Hoekkast met draaiplateau (carrouselkast)

Een carrouselkast heeft ronde plateaus die ronddraaien. Ideaal voor pannen, schalen of kleine apparaten die je niet elke dag gebruikt. Het voordeel: je benut de hele hoek en hoeft nooit diep in de kast te reiken.

Le Mans-systeem

Een Le Mans-systeem werkt met twee uittrekbare, draaiende plateaus die als het ware “naar je toe” komen. Dit is een luxere variant van de carrouselkast — alles schuift soepel naar buiten en is direct zichtbaar. Perfect voor pannen of zware keukenspullen.

Uittrekbare voorraadrekken

Een uittrekbaar voorraadrek (vaak smal en hoog) is ideaal voor kleine ruimtes. Je kunt ze plaatsen tussen twee apparaten of aan het uiteinde van een keukenblok.
Ze bieden veel bergruimte op weinig breedte en zijn een handig alternatief als je geen hoge voorraadkast kwijt kunt.

Laden en binnenlades

Brede en diepe laden maken opruimen eenvoudiger. Binnenlades (achter een groot front) houden het design strak, maar geven je toch meerdere niveaus van opbergruimte. Gebruik inzetbakken om bestek, kruiden of bakspullen overzichtelijk te houden.

Een nis in een hoge kastenwand geeft een speels effect én ruimte voor je koffieautomaat.

Bovenkasten, hoge kasten, een nis en open planken

Of je kiest voor bovenkasten, hangt af van de grootte van de keuken en de stijl die je wilt uitstralen. In deze stijlvolle binnenkijker zie je een hoge kastenwand met een open nis voor accessoires en espressoautomaat. De nis is betegeld met opvallende groene tegeltjes.

Bovenkasten

Bovenkasten bieden veel extra opbergruimte en zijn vooral handig in kleinere keukens. Je gebruikt ze voor servies, glazen of voorraad die je niet dagelijks nodig hebt.
Let op de hoogte: tussen bovenkast en werkblad hoort ongeveer 50 tot 55 cm ruimte te zitten.

Hoge kastenwand

Heb je meer ruimte? Dan kun je ook kiezen voor een hoge kastenwand, vaak tot aan het plafond. Daarin kun je apparaten zoals de oven of koelkast inbouwen. Zo benut je de hoogte optimaal en houd je de rest van de keuken vrij en rustig.

Open planken

Wil je een luchtiger effect, dan zijn open planken een mooi alternatief. Ze geven de keuken een persoonlijke uitstraling en zijn ideaal voor styling met potten, kookboeken of servies.
Wel belangrijk: houd ze opgeruimd, want alles staat in het zicht. Meer inspiratie en beelden van deze keuken met een op maat gemaakte keukenwand, vind je in onze binnenkijker.

Halfhoge kasten

Met halfhoge kasten bedoelen we kasten van middelhoog formaat — hoger dan een werkblad, maar lager dan plafondhoogte. Je ziet ze vaak terug als tussenoplossing: bijvoorbeeld naast een ovenwand of aan het einde van een keukenblok. Ze zorgen voor balans in hoogte en geven extra opbergruimte zonder dat de keuken “zwaar” oogt.

Benut een hoek in de keuken optimaal met extra planken.

Stap 10 Ventilatie en afzuiging

Goede ventilatie is essentieel voor een frisse keuken. In bovenstaande foto zie je een op maat gemaakte ombouw afzuigkap met ingebouwde verlichting. Meer foto’s vind je in de binnenkijker van dit appartement. Er zijn meerdere manieren om kooklucht en vocht af te voeren:

• Wandafzuigkap: klassieke keuze, boven het fornuis of kookplaat.
• Eilandkap: hangt boven het kookeiland, vaak ook een visueel element.
• Geïntegreerde afzuiging in de kookplaat: moderne oplossing, ideaal voor open keukens of bij een kookeiland.

Let op het afvoerkanaal — als er geen directe afvoer naar buiten is, kies dan een recirculatiesysteem met koolstoffilter.

Tip: plan de ventilatie vroeg in het ontwerp. Een kookplaat met geïntegreerde afzuiging vraagt vaak een aparte stroomgroep en kan invloed hebben op de positie van leidingen of de vloerconstructie.

Technische aandachtspunten

• Controleer of de elektra toereikend is, zeker bij inductiekoken of kokendwaterkranen.
• Bespreek vooraf alle uitsparingen in het werkblad: kookplaat, spoelbak, stopcontacten en zeedispenser
• Houd bij het ontwerp rekening met hoogteverschillen, verlichting en de positie van afzuiging
• Houd bij een kokend waterkraan rekening met de boiler in de gootsteenkast onder je spoelbak, deze neemt veel ruimte in beslag

Stap 11. Showroombezoek en offertes

Bezoek pas keukenwinkels als je weet wat je wilt. Neem je moodboard, plattegrond en budget mee. Vraag altijd meerdere offertes aan met dezelfde uitgangspunten. Zo kun je prijzen en service eerlijk vergelijken.

Sommige winkels bieden gratis 3D-ontwerpen voor keuken indelen – handig om je keuzes te visualiseren.

Stap 12. Uitvoering en plaatsing van je keukenontwerp

Zodra je ontwerp definitief is, volgt de uitvoering:

1. Technische tekening met leidingwerk en elektra
2. Vloer en wanden voorbereiden
3. Keukenmontage
4. Afwerking en verlichting

Vergeet niet als je de oude keuken zelf laat verwijderen een afvalcontainer te huren. Vaak zit er even tijd tussen de montage van de keuken en het inmeten van het werkblad. Dat laatste gebeurt zodra de keuken geplaatst is.

Veelgestelde vragen over een keuken indelen